بخشی از مقدمه:
جامعهی پویا و پرتلاش امروزی یک لحظه درنگ نمی کند تا بتواند به فنون جدید و قدرت والای علمی دست پیدا کند . در چنین عصری که عصر شکوفایی و بهره جستن از نبوغ بزرگان علمی، پژوهندگان ،مخترعین ، مبتکرین، صنعتگران و... است برای اداره سازمانهای اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی و آموزش جامعه به فکر و ذهن افراد خلاق نیاز است ، تا بتوان همگام و همپای پیشرفت جامعه به پرورش افراد خلاق اقدام نمود.
بسیاری بر این عقیدهاند که خلاقیت امری ذاتی است و فقط خداوند این ودیعه خود را به عدهای از انسانها بخشیده و قابل آموزش و آموختنی نیست . عدهای با این عقیده مخالفند و ابراز می دارند خداوند به همه انسانها یکسان نعمت بخشیده این افراد (خلاقان) از این نبوغ خدادادی خود ، بیشترین بهره را بردهاند و نیز معتقدند که خلاقیت صفت مشترک تمامی انسانها است که با پرورش آن می توان آن را از حالت رکود درآورد و از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کرد و بالعکس میتوان خلاقیت را با آموزش ناصحیح و غلط از ریشه خشکاند. تحقیقات ادعای گروه دوم را تصدیق کرده و خلاقیت را صفت مشترک تمام انسانها دانسته ، اما مقدار و نوع خلاقیت از فردی به فرد دیگر متفاوت میدانند و هر انسانی به نوعی از خلاقیت خود بهره میبرد یکی زیاد یکی کم(پیرخایفی،1376). این تحقیقات نشان داده است که رشد و پرورش خلاقیت از همان بدو تولد و دوران کودکی آغاز میشود و در دوران دبیرستان به مرحله شکوفائی خود نزدیک میشود. البته اگر این توانایی در انسان پرورش یابد تا پایان عمر به غنای والای علمی آن افزوده میشود.
پیرخایفی (1376) آموزش خلاقیت را امری حیاتی میداند که باید در سطوح مختلف تحصیلی به صورت همگانی انجام گیرد و این آموزش همگانی متضمن انعطاف پذیری ذهن ، توانمندی شخصیت انسان (پرورش روحیهی استقلال و اعتماد به نفس) و ایجاد زمینه و بسترهای مناسب اجتماعی فردی و خانوادگی است. جدای از آموزش همگانی و عمومی آموزش ویژه نیز از ضروریات است . با آموزش ویژه، فکر به طور خاص در یک زمینه ، مهارت مطلوب و مناسب را کسب میکندو به اصطلاح اهل علم تخصص مییابد. تفاوت اساسی موجود میان آموزش همگانی و آموزش ویژه این است که در آموزش همگانی فرد یاد میگیرد که چگونه در خدمت خود باشد و قابلیتهای خود را بشناسد و به استعدادهایش در زمینههای مختلف پی ببرد، امّا در پرورش ویژه فرد علاوه بر شناخت قابلیتهای خود به خدمات اجتماعی نیز توجه میکند و یاد میگیرد که چگونه در خدمت جامعه باشد و خود را وقف اجتماع نماید . فرد به صرف داشتن اندیشههای خلاق به ما تضمین نمیدهد که حتماً این اندیشه را در هر سطحی از خلاقیت که میخواهد باشد میتواند به مرحله بازدهی و تولید برساند قطعاً در این راه عوامل شخصیتی بسیاری وجود دارند که مانع از به نتیجه رسیدن اندیشه خلاق افراد میشوند. عواملی چون ـ اعتماد به نفس پایین ـ نبود اراده و پشتکار ـ اضطراب ـ تشویش خاطر ـ دل نگرانی ـ وسواس ـ خود کم بینی ـ حساس نبودن نسبت به پدیدهها ـ تمایل به همرنگی و یکنواختی فکر از عواملی به شمار میروند که راه را بر اندیشه خلاق میبندد . از این رو تدارک دیدن زمینهای که باعث برطرف ساختن عوامل شخصیتی ذکر شده میشود ، مهمترین قدم برای رشد اندیشه به شمار میرود. در این میان تأکید ویژه بر نقش خانواده و در مرحلهی دوم مدرسه است .
ادیسون (به نقل از میرزا آقایی ، 1382) اظهار میدارد که : تمام پیشرفتهای عالم گیرش من جمله اختراع برق را مدیون تفکر منظم و یادداشت برداری دقیق است . این گفته ادیسون نقش نوشتن را واضح و روشن بیان میکند...
فهرست مطالب:
فصل اول : کلیات
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت پژوهش
اهداف پژوهش
فرضیههای پژوهش
تعاریف عملیاتی متغیرها
نوع متغیرهای تحقیق
مراحل اندازهگیری متغیرها
تعریف متغیرها
فصل دوم : ادبیات پژوهش
خلاقیت چیست ؟
تعریف خلاقیت
روند شکل گیری خلاقیت
خصوصیات افراد خلاق
راههای پرورش خلاقیت
موانع خلاقیت
انگیزه عاملی جهت تحقق خلاقیت نوشتاری
نقش آموزش در پرورش نوشتن خلاق
محیط خانواده و تأثیر آن بر خلاقیت
نقش تکرار و تمرین نوشتن بر نوشتن خلاق
تأثیر مطالعه بر نوشتن خلاق
نقش قصهگویی در پرورش نوشتن خلاق
تشویق عاملی کارساز در پرورش نوشتن خلاق
نقش کودکستان و مراکز پیش دبستانی در بروز خلاقیت
نقش بازیهای کودکانه در پرورش خلاقیت
تأثیر اوقات فراغت بر نوشتن خلاق
مروری بر تحقیقات انجام شده
فصل سوم : روش پژوهش
نوع تحقیق
جامعه آماری و ویژگیهای آن
روش نمونهگیری و حجم نمونه
ابزار گردآوری دادهها
پایایی و روایی پرسشنامهها
پایایی و روایی آزمون خلاقیت
پایایی و روایی آزمون انگیزه پیشرفت
پایایی و روایی پرسشنامه محقق ساخته
شیوه نمرهگذاری آزمونها
نمرهگذاری آزمون خلاقیت
نمرهگذاری آزمون انگیزه پیشرفت
روش تجزیه و تحلیل دادهها
فصل چهارم : یافتههای تحقیق
یافتههای توصیفی
یافتههای مربوط به فرضیههای تحقیق (آمار استنباطی)
فصل پنجم : بحث و نتیجهگیری
بحث و نتیجهگیری
پیشنهاد نظری و علمی پژوهش
محدودیتهای پژوهش
منابع و مأخذ
پیوستها
پرسشنامه شماره (۱) پرسشنامه محقق ساخته
پرسشنامه شماره (۲) آزمون انگیزه پیشرفت (ACMT)
پرسشنامه شماره (۳) آزمون خلاقیت جمال عابدی